پرسش و پاسخ حول مسابقات دانشآموزی نهج البلاغه
من مدتها پیش سه تا پست متوالی درباره مسابقات دانشآموزی نهج البلاغه گذاشتم که مورد توجه دوستانی قرار گرفت و درباره بعضی نکاتی که شاید خوب توضیح نداده بودم، سوالاتی مطرح شد. در ادامه بعضی از سوالاتی که از اهمیت بیشتری برخوردارند رو با یه دستهبندی موضوعی، قرار میدم که امیدوارم برای خوانندگان مفید واقع شود.
خطبهها
س: سلام خواهش میکنم که به من کمک کنید. من خطبه ای رو که میخوام در مسابقات استانی کنفرانس بدم 149 است اما هرچه تحقیق کردم پیشنهاد مناسبی پیدا نکردم خواهش میکنم کمکم کنید تا پیشنهادی در مورد یاد مرگ پیدا کنم.
ج: سلام.این خطبه رو خوندم و همون جور که میدونید محتوای اخلاقی و به خصوص درباره ی مرگ داره؛ به همین خاطر همون طور که قبلاً هم گفته بودم کار خیلی سختی در پیش دارید؛ چون که واسه اینکه خطبههای اخلاقی رو خوب و تأثیرگذار بتونید ارائه بدید باید خیلی تلاش کنید و به مطالبی که انتخاب میکنید و حس و حال ارائه تون باید خیلی توجه کنید.از اشعار عرفانی هم میتونید استفاده کنید. یه منبع خیلی خوب برای تفسیر نهج البلاغه همون جور که قبلا هم گفتم کتاب پیام امام امیرالمومنین علیه السلام آیت الله مکارم هست(از سایت ایشون قابل دریافت هست) که خیلی روان و خوب توضیح دادن و ایده های خوبی میتونید ازش بگیرید.من نمیدونم الان شما چه چیزهایی نوشتید که بتونم راهنمایی جزیی تری بکنم.فقط در همین حد بگم که سعی کنید تمام ملاک هایی که در فرم داوری ذکر شده رو رعایت کنید.
س: با سلام و تشکر از راهنمایی هاتون. من خطبه ی ۳۷ رو انتخاب کردم. ولی تو پیشنهادات کاربردی و فصاحت و بلاغت مشکل دارم .
ج: سلام. برای پیشنهادات عملی و کاربردی به نظرم میاد که چون حضرت توی این خطبه به بیان ویژگی هاشون میپردازند و مثلا میفرمایند که در برابر سختیها صبر و استقامت داشتند و در زمانی که همه از کمک به اسلام میترسیدند ایشون جانشون رو در طبق اخلاص گذاشتند و … بهتر هستش که بیان بکنید که به عنوان شیعه و پیرو اون حضرت ما نیز باید در زمانی که اسلام به کمک نیاز داره، جانفشانی بکنیم و … . البته اگه پیشنهادات رسمی و روتین تری رو میخواید، من یه سه نمونه از کارهام رو گذاشتم که میتونید ازشون استفاده بکنید.
در زمینه فصاحت و بلاغت باید بگم که فصاحت رو-طبق تعریف این کلمه- باید توی متن تحقیق تون داشته باشید. یعنی وقتی متن رو خودتون یا کس دیگه میخونه به راحتی بتونه محتوای کلام شما رو متوجه بشه. به همین خاطر از کلمات و جملات دو پهلو استفاده نکنید. بهتره که متن تحقیق رو چندین بار برای خودتون و دیگران بخونید و ازشون نظر بخواید.
بلاغت هم که شیوایی در کلام هست رو با حل کردن مشکل فصاحت، تا حد زیادی حل میشه. چون که موقع ارائه قرار نیست که شما مطالب رو از خودتون بیان کنید بلکه بهتره همون چیزایی که آماده کردید و روشون تمرین کردید رو بگید.
س: من امسال میخوام خطبه۱۵۰رو انتخاب کنم ولی هرچی گشتم چه تو کتابها چه توسایتها مکان وزمان ایرادشو نیافتم اگه میشه توی این زمینه توضیح بدین خیلی ممنون میشم
ج: سلام. وجود یه پیشینه تاریخی برای یه خطبه، نعمت بزرگیه ولی نبودش هم چیزی از خطبه کم نمیکنه. من خطبه ای که گفتید رو خوندم خطبه ی بسیار عالی ای انتخاب کردید و تقریبا میشه گفت که وحدت موضوع خوبی داره و موضوعش هم بسیار موضوع عالی و بروزی هست. شما میتونید برای مقدمه بطور خیلی مختصر در مورد ارسال پیامبراکرم(ص) برای هدایت انسان ها صحبت کنید و چندتا سوال که توی خطبه بهشون جواب داده شده(مثل دلیل گمراهی مردم بعد از پیامبراکرم(ص) یا قیام منجی موعود برای رهایی انسان ها از گمراهی و یا …)مطرح کنید و بعد بقیه مطالب رو طبق روال جلو ببرید. البته این پیشنهاد من هست و ممکنه شما نظر و سلیقه ی دیگه ای داشته باشید. به هر حال ببخشید از پرحرفی هام. موفق باشید.
س: نه خوب مکان وزمان ایراد چند امتیازداره نمیشه.خو ازش.گذشت
ج: دوست عزیز، وقتی که از خطبه ای هیچ پیشینه تاریخی در منابع ذکر نشده باشه چطور میتونن که به شما امتیاز اون قسمت رو ندن؟؟ یعنی میخوام بگم که این امتیاز برای حالتی در نظر گرفته میشه که حتما پیشینه تاریخی ای وجود داشته باشه.
س: من خطبه ۱۴۲ را برگزیدم ولی پیشنهادات خوبی برای این خطبه پیدا نکردم و چیزه دیگه اینکه پیشینه در مورد خطبه چی هست. ممنون میشم کمک کنید
ج: سلام. خطبه خوب و کوتاهی انتخاب کردید و مهمتر از اون، خطبه دارای وحدت موضوع هست که خیلی بهتون کمک میکنه. در مورد پیشنهاد باید بگم که با توجه به موضوع خطبه که درمورد انفاق و بخشش و بررسی موارد مصرف خیر و شر اون هست، بیشتر پیشنهادات شما باید حول همین موضوع باشه. مثلاً پیشنهاد بدید که جهت ترویج و نهادینه سازی فضیله سخاوت در وجود دانش آموزان هر هفته به طور دست جمعی مراسم جمع آوری صدقه داشته باشند، یا اینکه به امور خیریه بپردازند و … (که البته میدونم با سلیقه و ذوق خودتون پیشنهادات خیلی بهتری میتونید پیدا کنید).
در مورد پیشینه هم بگردید و کتاب هایی که درباره امور مالی در اسلام و کلاً انفاق صحبت کردند از نویسندگان معروفی چون شهید مطهری، مراجع عظام و علمای معاصر که با یه سرچ کوچیک توی اینترنت و مثلا سایت های مثل تبیان نمونه های خوبی گیرتون میاد.با آرزوی موفقیت.
س: سلام. من خطبه ۲۲۴ رو انتخاب کردم و لی نتیجه گیری و پیشنهاد هنوز ننوشتم میشه کمکم کنید خواهش می کنم.
ج: سلام. خطبه ۲۲۴ با موضوع تبری جستن حضرت امیرالمؤمنین از ظلم و ستم و با دارا بودن چندین زمینهی تاریخی، خطبهی بسیار عالیای هست. در مورد نتیجهگیری تحقیق، میدونید که شما باید به جمعبندی بحث خودتون بپردازید و از اون یه چندتا نتیجهای که ممکنه حتی توی خطبه اشاره نشده بگیرید. به عبارت دیگه، توی نتیجهگیری جاییه که شما باید به سوالات تحقیقتون جواب بدید و بگید که آخرش از بررسی این خطبه به چه نتیجهی کلیای رسیدید و چه تصمیمی برای آینده دارید. به طور مثال، برای این خطبه میتونید نتیجه بگیرید که به تبعیت از مولا علی(علیه السلام) هیچگاه و در هیچ شرایطی نباید به خاطر رسیدن به منافع مادی و فانی دنیا یا تبعیت از امیال نفسانی، به کسی کمترین ظلمی صورت بگیرد و یا … . پیشنهاد هم چیز خاص و جدیدی به نظرم نمیرسه.
س: لطفا پیشینه خطبه ۲۲۳ رو بگید. هر چی میگردم چیزی پیدا نمیکنم
ج: سلام.پیدا کردن پیشینه نیاز به جستجوی صحیح و هدفداری داره. اول از همه تفاسیر نهج البلاغه باید بررسی بشن. بعدش با توجه به امکانات موجود، از کتبی که نویسندگان بهنام معاصر و غیرمعاصر درباره اون موضوع نوشتن استفاده میکنیم. مثلاً درباره این خطبهای که گفتید، تفسیر پیام امام امیرالمؤمنین آیت الله مکارم شیرازی به طور مفصل بهش پرداخته. با توجه به موضوع که درباره غرور و تکبر انسان و فراموشی خداوند هست هم میتونید به بیشتر کتب اخلاقی از علمای شیعه مانند معراج السعاده و … اشاره بکنید. البته کتابهایی هم وجود دارن که به طور موضوعی به نهج البلاغه پرداختند (که اگه اشتباه نکنم یه نمونه از اون مجموعه مقالاتی بود به اسم دانشنامه امام علی که زیر نظر دکتر علی اکبر رشاد چاپ شده بود که شاید توی اون مطالبی درباره این موضوع پیدا بکنید.) که خیلی کمک میکنند. فقط باید هدفدار بگردید و سعی کنید که به منابع نهج البلاغهای دسترسی داشته باشید(که توی کتابخونههای عمومی این جور کتابها بیشتر پیدا میشن تا توی اینترنت). ببخشید که بیشتر از این نمیتونم کمک کنم. موفق باشید.
س: سلام.مرسی از مطالب عالیتون.من خظبه ۱۴۹ اخر همین هفته کنفرانس دارم.همه چیم کامله ولی لطفا تو بخش پیشنهادات کمکم کنید لطفا مرسی.(خطبه ۱۴۹٫یاد مرگ و…)
ج: سلام. خیلی خطبهی قشنگی انتخاب کردید. با توجه به موضوع کلی خطبه که درباره مرگ هست؛ خیلی خوبه که پیشنهادات تون هم دربارهی یاد مرگ و عبرت گیری از اون باشه. مثلاً هر هفته یادی از اهل قبور کنیم یا … . یه نکتهی قشنگ دیگهای هم آخر این خطبه اشاره شده که اون سزای قدرنشناسی نعمت حضور امام علی(ع) هست که حضرت با تعبیر جالبی این مطلب را گوشزد کردهاند که سزای این عمل، جز گرفتار شدن به نااهلان نیست. با استفاده از این نکته میتوان پیشنهاد داد که قدر نعمتهای الهی که به ما ارزانی داده شده رو به خوبی بدونیم که وقتی که بعد از فقدان آن نعمتها چیزی جز حسرت نصیبمان نخواهد شد.
س: باسلام خدمت شما. بنده خطبه۲۳۱ نهج البلاغه رو برای مسابقات استانی فردا انتخاب کردم می خواستم لطف کنید برای مقدمه منو راهنمایی کنید و چیزی که بتونم در کنفرانس بیان بکنم. و همچنین ارائه پیشنهاد که خیلی امتیاز بالایی هم داره ممنون تون میشم هر چه سریعتر جواب بدید
ج: سلام. خطبه ۲۳۱ خیلی خطبهی کوتاهی هست که البته حدس زده شده که قسمتی از یک خطبه بوده و شاید با خطبههای ۱۰۴و۳۳ در ارتباط باشه. به طور کلی خطبه در ارتباط با پیامبراکرم (ص) و رسالتهای ایشان است و از بین بردن کینهها و اختلافها از بزرگترین رسالات آن حضرت برشمرده شده است.من ایدهی خوبی برای یک کنفرانس ۱۰ دقیقهای و یه تحقیق ۲تا۳صفحهای روی این خطبه ندارم و بهترین چیزی که به نظرم میرسه اینه که با محوریت «اختلاف» و ضرورت از بین بردن آن در امر رسالت بزرگترین پیامآور الهی بپردازید که فک میکنم کاملا یه بحث تاریخی باشه و باید برید و کلی از تواریخ عرب جاهلی رو بخونید و ببینید که اونا به خاطر «اختلاف»هایی که داشتند به چه بلاهایی دچار شده بودند و بعد از مبعوث شدن پیامبراکرم (ص) و از بین رفتن اختلافها به چه نعمتهایی دست پیداکردند. این خطبه باتوجه به نامگذاری امسال به نام «دولت و ملت، همزبانی و همدلی» میتونه خطبهی خیلی خوبی باشه. میتونید در مقدمه و پیشنهادات از همین قضیه استفاده بکنید.موفق باشید.
س: سلام خسته نباشید. من برای مسابقات استانی خطبه۲۳۱رو انتخاب کردم و توی نتیجه گیریش کمی مشکل دارم اگه میشه چندتا پیشنهاد برام بزارید. و یک مقدمه درحد چهار خط ممنون میشم
ج: سلام.درباره ی خطبه ی ۲۳۱ توی یکی از نظرات قبلی یه چیزایی گفته بودم. در ادامهی اون باید بگم که خطبهی ۲۳۱ خطبهای هست که حضرت امیر علیه السلام در سرزمین ذی قار به ایراد اون پرداختند و در اون به یکی از بزرگترین رسالتهای پیامبراکرم (ص)، از بین بردن اختلافها و کینهها، اشاره شده است.برای بحث تاریخیش رجوع کنید به کتاب پیام امام آیت الله مکارم شیرازی ذیل خطبه ۳۳ .برای مقدمه میتونید از همین قضیه تاریخی استفاده کنید. برای نتیجه گیری هم تنها چیزی که از خطبه درمیاد همون قضیه «اختلاف» هست که میتونید روی اون مانور بدید و اثرات بودن یا نبودنش رو گوشزد کنید.
س: سلام اگه براتون مزاحمت ایجاد نکردم میشه درمورد خطبه ۱۴۱ توضیح بدین(مقدمه ،نتیجه و…)باتشکر خیلی ممنونم که این همه همه رو راهنمایی میکنید
ج: سلام. خطبه ۱۴۱ خطبهای کوتاه درباره نهی از غیبت و نشاندادن راه شناخت حق از باطل است. همون طور که پیداست این خطبه یک خطبهی اخلاقی هست و چون واقعهی تاریخیای نداره، توی مقدمه یه مقداری دستتون بستهتر هست. البته میتونید با سلیقهی خودتون از شعر یا حدیث و یا هر گونه مقدمهچینی دیگهای(با توجه به ذوق و سلیقهتون) استفاده کنید. چیزی به عنوان مثال به ذهنم نمیرسه. نتیجهگیری هم که معلومه دیگه. باید مثلاً به این نتیجه برسید که غیبت گناه بزرگی هست که اثرات مخرب بسیاری بر فرد و جامعه میگذارد و راه مقابله با آن نیز مراقبت بر شنیدهها و دیدهها هست و … . من خودم خطبههای اخلاقی رو کنفرانس ندادم تاحالا و خیلی سررشتهای ندارم توی اونا اما براتون آرزوی موفقیت میکنم.
س: سلام من می خوام درباره خطبه 63 نهج البلاغه کنفرانس بدم. میشه راهنماییم کنید.مثلا مقدمه چی بنویسم.ممنون از وب عالیتون
ج: سلام. اولا فک میکنم که خطبه ی خوبی انتخاب کردید چون که هم کوتاهه و هم اینکه فقط پیرامون یه موضوع صحبت میکنه ولی باید مواظب باشید که مباحث اخلاقی رو باید تلاش مضاعفی داشته باشید براش تا تأثیرگذار باشه. توی مقدمه تون میتونید از اون نکته تاریخی که حضرت آیت الله مکارم در آخر شرح این خطبه در کتاب پیام امام امیرالمومنین (علیه السلام) که از سایت ایشون هم قابل دسترس است،استفاده کنید(درمورد غنایمی که سرازیر میشد و مسابقه و رقابتی که برای تصاحب این اموال بین بعضی از مردم بود). البته اگه نخواید که از وقایع تاریخی برای مقدمه شروع کنید، بنظرم خوبه که یه شعری یا مطلبی عرفانی در مورد دنیا بیارید. راستی خوبه که در انتهای همین مقدمه هم چندتا سوال طرح کنید که اونها توی ادامه پاسخ داده شده باشن.ببخشید خوب راهنمایی نکردم.امیدوارم که چیزایی که نوشتم بدردتون خورده باشه.موفق باشین.
س: یا عرض سلام. من خطبه ۹۶ رو انتخاب کردم میشه یکمی در موردش توضیح بدید
ج: سلام. خطبه۹۶ خطبهی کوتاهی هست که حول دو موضوع مهم که یکی بیان صفاتی از خداوند و دیگری اشاره به صفاتی از پیامبراکرم(ص) هست، میگردد. البته شاید این دو موضوع باهم خیلی وحدت نداشته باشند ولی احتمالا(با سلیقه و ذوق خودتون)میتونید ارتباط خوبی بین اونا برقرار بکنید. صفاتی از خداوند به اونا اشاره شده «اول و آخر» و «ظاهر و باطن» هست و صفاتی از پیامبر اسلام(ص) که اونا مورد توجه واقع شده نیز «اساس و ریشه خانوادگى و جایگاه تولّد» و «جاذبه هاى اخلاقى» ایشان و «برنامه هاى اجتماعى» ایشان و «بیان بودن سخن و پرمعنا بودن سکوت» ایشان اشاره شده است. من بازم ایدهی خاصی ندارم؛چون به نکات خیلی زیادی اشاره شده که هرکدوم خودش یه کنفرانسه!! اگه بتونید این موضوعات رو حول یک موضوع جمع کنید و یه سیر جالب و منطقی بهش بدید، این خطبه رو انتخاب بکنید. موفق باشید.
س: سلام راستی خطبه ۲۳۳ درباره چیه ؟
ج: سلام.خطبهی ۲۳۳ شامل دوبخش اصلی که یکی به موضوع سخنوری پرداخته و اهل بیت علیهم السلام را بهترین سخنوران معرفی کرده و بخش دیگر به توصیف محیط فاسد زمان حضرت پرداخته و بزرگترین مفاسد آن را بیان میکند(جالب اینکه این مفاسد هنوز هم در جوامع امروزی وجود دارد).دو سوال و پاسخ جالبی که در پایان تفسیر پیام امام آیت الله مکارم شیرازی درباره این خطبه اومده میتونه ایدههای بسیاری خوبی برای یه ارائهی موفق باشه. موفق باشید.
حکمتها
س: سلام خسته نباشید. من میخوام درباره یکی از حکمت های نهج البلاغه کنفرانسی تهییه کنم .اما هرچی تو اینترنت میگردم چیزی واسه کنفرانس پیدا نمی کنم. ازشما میخوام کمی به من کمک کنید تا کنفرانسی خوب تهیه کنم. اگه میشه درباره یکی از حکمت های زییر کمی به من کمک کنید. حکمت۷،۱۳،۱۸۱،ف۲۲۳
ج: سلام دوست عزیز. من توصیه نمیکنم که برای کنفرانس از حکمتها یا نامهها استفاده کنید. البته واقعا دلیلش رو هم نمیدونم ولی طبق اون چیزی که یادم هست در مسابقات یه قانون نانوشتهای وجود داشت که شما فقط میتونید از خطبهها استفاده بکنید!! به هر حال در مورد این حکمتها میتونید از کتاب پیام امام امیرالمؤمنین آیت الله مکارم شیرازی که در سایتشون هم وجود داره استفاده بکنید.
س: سلام راستش من حکمت ۴۲۳ را انتخاب کردم که در مورد رابطه خوب با خدا است میشه یکم در موردش توضیح بدید
ج: سلام. سه دستور کلیدی و کارگشای حضرت امیر(علیه السلام) برای هر جویای راه و سالک طریق حق هست که بیشتر جنبهی خودسازی و تعیین هدف و نیت در کارها دارد. البته همون طور که قبلا گفته بودم، توصیه نمیکنم که از حکمتها به عنوان محور اصلی کنفرانس استفاده بکنید.
ارائه موضوع
س: ایا تو کنفراس ازمون سوال هم می کنند؟
ج: سلام. معمول نبوده که داوران سوال بکنند.
س: خیلی ببخشید دوباره مزاحم شدم باید پیشینه ها رو هم بگیم یا مثلا محدودیت هامون رو!!!!!!!!!!!؟از زمان توضیح دادمون کم نمیشه؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
ج: همهی مطالبی که شما باید توی کنفرانس بگید رو توی پستهای وبلاگ گفتم و اونا شامل: مقدمه،هدف،پیشینه و محدودیت،متن اصلی،نتایج حاصله از تحقیق،نتیجه گیری و پیشنهادهای عملی و کاربردی هست که همش رو باید توی همون ده دقیقه بیان بکنید.
س: سلام عذر میخوام ایا باید خود متن نهج البلاغه رو هم بگیم یا اینکه فقط توضیح بدیم چون من توی کاراتون اینطوری دیدم که شما از خود متن نهج البلاغه خیلی نیوردین…..
ج: سلام. استفاده از متن عربی خطبهها خیلی خوبه ولی وقتی که کمبود وقت داشته باشید و نتونید مطالب رو جمع و جور کنید اولین گزینه برای حذف، متن عربی هست. البته باید توجه کنید که استفاده بیش از حد هم نشه که همش عربی بگید بلکه باید عربی رو بگید و ترجمهش هم بگید. به هر حال باید یه جمعبندی بکنید و ببینید که تا حد از متن عربی استفاده بکنید بهتر هست. موفق باشید.
س: سلام .خیلی وببلاگ جالبی دارین یه سوال داشتم اگه زمان بیشتر از ۱۰ دقیقه بشه امتیاز کسر میشه؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟منم مثل خانوم زهرا خطبه ی ۹۶ رو انتخاب کردم خیلی مطلب پیدا کردم و بنظرم نمیتونم توی ۱۰ دقیقه تمومشون کنم………..ولی موندم که ایا خطبه ی ۱۴۱ رو انتخاب کنم یا نه چون خیلی کوتاه است و میشه تندی تمومش کرد اخه من میخوام عربی خطبه رو هم بگم …خطبه ای که شما انتخاب کرده بودید کوتاه بود یا نه؟؟؟؟؟؟اگه اشکال نداره و مزاحمتون نشده باشم یه سوال دیگه هم داشتم عربی گفتن خطبه هم امتیازی داره؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟با تشکر
ج: سلام. بنا به اون چیزهایی که در مسابقات دیدم، روش اینجوریه که به شما حدود ۱۰ دقیقه وقت میدن(البته خودشون میگن که شما روی ۸ دقیقه ببندید) و بعدش شروع میکنن به اخطار دادن و وقتی حدود ۱۲ دقیقه هم شد دیگه کلاً اجازه ی ادامه نمیدن. البته چیزی دقیقا به عنوان رعایت وقت ۱۰ دقیقه توی فرم داوری نیست ولی میتونن از قسمتهای دیگه کم بکنن. بهترش اینه که شما روی همون ۱۰ دقیقه تموم بکنید. اگه مطالب زیادی دارید و نمیتونید توی ۱۰ دقیقه تمومش کنید حتماًحتماً از حجم مطالب کم کنید.یعنی مطالبی که شاید زاید و اضافی باشن رو حذف کنید یا جملات رو خلاصهتر کنید یا اینکه قسمتهای عربی خطبه رو کمتر بگید(البته حذف نکنید کلاً). مطمئن باشید که گفتن بخش هایی از متن عربی خطبه بسیار تأثیرگذار هست و ممکنه در نمره داوری تأثیر داشته باشه. در مورد انتخاب خطبه هم تنها چیزی که میتونم بگم اینه که خطبهای که بیشتر دوستش دارید و ازش خوشتون میاد رو انتخاب کنید. خطبهی کوتاه خوبه ولی وقتی که ازش نتونید یه مطلب و نتیجهای که خودتون از شنیدنش حال میکنید دربیارید تقریباً هیچ ارزشی نداره.پس انتخاب خطبه با خودتونه. نمونههایی از کارهای خودم هم گذاشتم که میتونید از اینجا اونا رو ببینید. موفق باشید.